نقش امیرالمؤمنین(ع) در شکوفایی دانش اخلاق اسلامی از منظر روایات

همان گونه که اندیشمندان بزرگ اسلامی، اعم از دانشمندان امامیه و عالمان اهل سنت، بر این حقیقت اذعان کرده اند، امیرمؤمنان(ع) در تمامی علوم اسلامی ازجمله صرف و نحو، بلاغت، فقه، علوم قرآن و حدیث، اخلاق و دانش کلام و حکمت الهی و عرفان اسلامی،... سرآمد همگان درطول تاریخ بوده است. دانش اخلاق را علم و فنی تعریف کرده اند که در آن از شناخت خیر و شر بحث می شود تا انسان به انتخاب خیر ملزم شود. این دانش سرنوشت ساز دربین سایر دانش های دیگر اهمیت والایی دارد و  بر این اساس، بررسی آن، حساسیت و اهمیت ویژه ای می یابد. در این مقاله کوشش شده است ضمن معرفی این دانش، پاره ای از فضایل و رذایل اخلاقی بیان و از دو جنبۀ اخلاق فردی و اجتماعی بررسی شود؛ همچنین، بعضی از زیرشاخه های اخلاق فردی مانند تقوا، صدق و راستی و عُجب و نیز برخی از زیرشاخه های اخلاق اجتماعی مانند ادای امانت، تواضع و عدالت مطرح و دیدگاه های امیرالمؤمنین(ع) و عملکرد آن حضرت(ع) در این زمینه از هر دو بُعد نظری و عملی بیان و وجود ملکات و حالات ارزندۀ نفسانی در وجود حضرت(ع) توصیف و درنهایت به این مطلب دست یافته شود که اندیشه های ناب محمدی(ص) در وجود امیرالمؤمنین(ع) بارور شده و آن حضرت(ع) با عمل به آنچه که به آن علم یافته و اندیشه های نورانی که در وجودش شکوفا شده بود، درپی اثرگذاری آن اندیشه در افکار مردم جامعۀ زمان خود و پس از آن بوده است.